62 x 47 cm (w świetle) 70,5 x 55 cm (wymiary z oprawą)
Uwagi:
sygn. l.d.: „Witkacy 1934 V NP NTT + herb”; p.d.: „(T.B+E)"
Opisany w publikacji Ireny Jakimowicz, "Stanisław Ignacy Witkiewicz 1885-1939. Katalog dzieł malarskich", wyd. Muzeum Narodowe w Warszawie, Warszawa 1990, poz. 1855, s. 133.
PROWENIENCJA: - kolekcja prywatna rodziny sportretowanego, - zakup od artysty.
OPIS PRACY:
Portret Romana Ducha, syna Kazimierza, został namalowany przez Witkacego w autorskim typie odpowiednim dla wizerunków dziecięcych – B+E. Obraz cechuje się charakterystycznym dla twórczości
Witkacego linearyzmem, pewną, długą kreską konturu i rozedrganą płaszczyzną promieniście zarysowanego tła, które podkreśla metafizyczną siłę portretowanego. Znamiennym elementem pracy jest szczególna uwaga, jaka została poświęcona powiększonym oczom modela, które artysta uważał za „zwierciadła duszy” człowieka. Ze względu na bliską znajomość, która łączyła Stanisława Ignacego Witkiewicza z rodzicami Romana Ducha, artysta niejednokrotnie wykonywał wizerunki „Romcia”, jak nazywał chłopca sam Witkacy. Inny portret, również namalowany w roku 1934, ukazuje Romana Ducha w bardziej realistycznej i szczegółowej konwencji typu B.
OBRAZ REPRODUKOWANY:
1. Jerzy Malinowski, Maurycy Gottlieb, Warszawa 1997, s. 39. [zobacz zdjęcie]
2. In the Flower of Youth. Maurycy Gottlieb 1856-1879, Museum of Art, Tel-Aviv, Muzeum Narodowe w Warszawie, 1991, s. 168.
PROWENIENCJA:
- kolekcja prywatna
- kolekcja Andrzeja Miączyńskiego, Kraków
UDZIAŁ W WYSTAWACH:
- In the Flower of Youth. Maurycy Gottlieb 1856-1879, Museum of Art, Tel-Aviv, maj-lipiec 1991
- Muzeum Narodowe, Warszawa, sierpień-październik 1991
OPIS PRACY: Maurycy Gottlieb poza najwyżej cenionym w dobie akademizmu malarstwem historycznym zajmował się również sztuką psychologicznego portretu. Prezentowany obraz nawiązuje do „Portretu aktora” znajdującego się obecnie w kolekcji Instytutu Naukowego im. Chaima Weizmanna w Rehovot w Izraelu, jednak jego poziom dopracowania oraz wysokie walory artystyczne czynią z niego wspaniałe, samodzielne dzieło. Praca przedstawia popiersie mężczyzny ubranego w ciemny kaftan, spod którego wystaje biały kołnierzyk koszuli. Twarz sportretowanego jest poważna, a głęboko modelowane światłocieniem oczy wpatrzone są w dół. Głowę modela nakrywa kapelusz w typie bikornu. Kolorystyka dzieła jest wąska, dominują w niej odcienie brązu, w których stapia się tło i strój mężczyzny. Ciepłe światło pada punktowo na znakomicie oddaną, malowaną impastowo twarz z wyraźnie zaznaczonymi kośćmi policzkowymi oraz delikatnym zarostem. Praca wpisuje się w ogólną stylistykę malarstwa portretowego Maurycego Gottlieba z lat 1876-1879, w którym widoczna jest silna inspiracja barokową sztuką Niderlandów i Hiszpanii. Artysta najczęściej ujmował popiersia ubranych w ciemne stroje postaci ukazywanych na neutralnym, zwykle stonowanym tle, skupiając się przede wszystkim na opracowaniu modelowanych ciepłym, sztucznym światłem twarzy. Głównym celem artysty było uchwycenie wewnętrznej psychologii modela. „Portret aktora - studium” można porównać z innymi dziełami Maurycego Gottlieba z tego okresu, np. z „Autoportretem” znajdującym się obecnie w zbiorach Muzeum Narodowego w Kielcach lub też z „Portretem szlachcica z Podola” z kolekcji Instytutu Naukowego im. Chaima Weizmanna w Rehovot. Zwłaszcza wspomniany portret własny wykazuje daleko idące podobieństwa w szkicowym opracowaniu lica obrazu, impastowym traktowaniu niektórych partii oraz w tajemniczym, pełnym niedopowiedzeń wyrazie. Więcej informacji o pracy [link]
63,2 x 48,2 cm (w świetle) 70,5 x 56 cm (wymiary z oprawą)
Uwagi:
sygn. l.d.: „Ign Witkiewicz 1933 VII”; śr.d.: „(T.B) NP NTT”
W lewym dolnym rogu pod ramą filigran: "TIZIAN".
PROWENIENCJA: - kolekcja prywatna rodziny sportretowanego, - zakup od artysty
Praca wzmiankowana w publikacji Ireny Jakimowicz, "Stanisław Ignacy Witkiewicz 1885-1939. Katalog dzieł malarskich", wyd. Muzeum Narodowe w Warszawie, Warszawa 1990, poz. 1739, s. 129.
OPIS PRACY:
Kazimierz Duch, minister Opieki Społecznej w latach 1933-1934, był nie tylko znajomym, ale również mecenasem i „kochanym opiekunem duchowym” Stanisława Ignacego Witkiewicza. Dzięki jego wstawiennictwu i pomocy materialnej drukiem ukazało się główne dzieło filozoficzne Witkacego „Pojęcia i twierdzenia implikowane przez pojęcie istnienia”. Artysta był w stałym kontakcie z Kazimierzem i chętnie portretował członków rodziny Duchów. Prezentowany portret został namalowany w zdyscyplinowanym, najbardziej realistycznym typie B. Doskonale oddaje on cechy fizjonomiczne modela, ujmując jednocześnie rys psychologiczny sportretowanego. Obraz utrzymany został w wąskiej, stonowanej gamie barwnej. W pracy widoczne są cechy twórczości Witkacego: linearyzm oraz akcent kolorystyczny w postaci niebiesko-amarantowego krawata.
OPIS PRACY: Miedziana, oszczędna kompozycyjnie rzeźba Jeana Lamberta-Ruckiego wyróżnia się na tle gładkich, wypolerowanych dzieł dorobku artystycznego rzeźbiarza, dzięki osiągniętej techniką młotkowania nieregularnej powierzchni. Praca jest wynikiem inspiracji sztuką Afryki, co najwyraźniej przejawia się w anielskiej twarzy-masce. W omawianej pracy artysta prawdopodobnie nawiązał do charakterystycznych, związanych z kultem przodków relikwiarzy środkowoafrykańskiego ludu Kota. Paralelna jest tutaj przede wszystkim symbolika przodka oraz anioła jako opiekuna.
45,5 x 31,5 cm (w świetle oprawy) 58,5 x 43 cm (wymiary z oprawą)
Uwagi:
Sygnowany l.d.: "LWyczółkowski"
Na odwrocie:
- pierwotne płótno dublujące, obecnie luzem: "Leon Wyczołkowski / mal. w roku 1979-1880"
- na krośnie "1879-80 | Lwów", "569"
Fragment ekspertyzy Krystyny Kulig-Janarek oraz Wacławy Milewskiej:
"Identyfikacji osoby portretowanej dokonano na podstawie analizy porównawczej z mało znanym obrazem Wyczółkowskiego przedstawiającego Juliana i Jana Dobrzańskich namalowanym na przełomie 1879 i 1880 roku we Lwowie, należącym obecnie do zbiorów Muzeum Okręgowego im. L. Wyczółkowskiego w Bydgoszczy.(...) Stylistyka pracy odpowiada znanym nam wczesnym dziełom artysty. Portrety z lat siedemdziesiątych charakteryzuje ujmowanie postaci na ciemnym, lekko zróżnicowanym tle, nawiązuje do tradycyjnych portretów mieszczańskich."
66 x 55 cm (każdy z obrazów) 79,5 x 66 cm (wymiary z oprawą każdej z prac)
Uwagi:
Opisy na odwrociu obrazów:
„Antoni Giebułtowski | malował | Jan Matejko. | r. 1858”
„Paulina Giebułtowska. | malował | Jan Matejko | r. 1856.8” (przekreślona cyfra 6)
PROWENIENCJA:
Obrazy od momentu powstania należały do zbiorów rodziny artysty.
UDZIAŁ W WYSTAWACH:
1883 - Wystawa jubileuszowa Jana Matejki, Zamek na Wawelu, Kraków
1913 - Wystawa ze zbiorów rodziny artysty, Bochnia
1938 - Wystawa z okazji uczczenia setnej rocznicy urodzin Jana Matejki,
Muzeum Narodowe, Sukiennice, Kraków
1950 - „Jan Matejko i jego szkoła”, TPSP Kraków
1954 - „Portret w malarstwie i rzeźbie polskiej", TPSP Kraków
1983 - „W kręgu przyjaciół. Wystawa w dziewięćdziesiątą rocznicę śmierci Jana Matejki”, Muzeum im. Prof. St. Fischera, Bochnia
1981-2020 - Muzeum Pamiątek po Janie Matejce "Koryznówka", Nowy Wiśnicz
PRACE W LISTACH ARTYSTY
O prezentowanych portretach mowa jest dwukrotnie w listach Jana Matejki do Stanisława, syna Giebułtowskich (Kraków, 8 maja, 20 czerwca 1857):
"Najdroższy Stasiu! […] Co do portretów rodziców Twoich to już przy pomocy Matki Bożej zacząłem i asfaltem już podłożone; nie mogę się brać do malowania, gdyż mokre, a pogody jak na złość brak, więc nie wyschły. Są to wielkości, tak np. jak gdyby obciąć trochę od góry pierwszego portretu p. Serafińskiej, ale trochę szersze; głowy są wielkości takiej, jak państwa Serafińskich, a może większe; nie zaczynałem ich na wielkich płótnach, gdyż egzamin niedaleko, a tu jest się koło czego kręcić."
"Kochany Stasiu! [...] Portrety rodziców, da Bóg, niedługo skończę, bo się obawiam, abyś mi jakiej nagany nie przysłał, iż się z nimi wlokę; ale przyznam
Ci się, Stasiu, iż takiej masy roboty, jaką mam w tym roku, jak żyję, nie miałem; czasem, jak sobie pomyślę na egzamin, który za sześć tygodni ma być, to aż
na mnie pot występuje." [źródło: S. Serafińska, "Jan Matejko.
Wspomnienia rodzinne", Kraków 1955, s. 58, 60-61.]
PRACE W LITERATURZE:
1. K. Sroczyńska, "Matejko. Obrazy olejne. Katalog", Warszawa 1993, poz. 48, 49 (reprodukowane poz. 48, 49)
2. S. Serafińska, "Jan Matejko wspomnienia rodzinne", Kraków 1955 (reprodukowany Portret Pauliny z Sikorskich Giebułtowskiej, s. 89)
3. M. Gorzkowski, "O artystycznych czynnościach Jana Matejki począwszy od lat jego najmłodszych, to jest od r. 1850 do końca r. 1881", Kraków 1882
4. Katalog dzieł Jana Matejki wystawionych w salach Muzeum Narodowego w Krakowie w Sukiennicach podczas uroczystości ku uczczeniu setnej rocznicy jego urodzin, Kraków 1938
5. Teodor Grott, "Jan Matejko i jego szkoła. Katalog wystawy", Kraków 1950
6. M. Serafińska-Domańska, "W kręgu przyjaciół. Wystawa w dziewięćdziesiątą rocznicę śmierci Jana Matejki", Muzeum im. S. Fischera, Bochnia 1983.
![[zobacz zdjęcie]](https://krakowskidomaukcyjny.pl/agn/gottlieb_ksiazka_publikacja2.jpg){kind=link}