Juliusz Kossak urodził się w 1824 roku w Nowym Wiśniczu, zmarł w 1899 r. Już podczas studiów prawniczych na Uniwersytecie Lwowskim pobierał lekcje rysunku u Jana Maszkowskiego i tworzył pierwsze akwarele przedstawiające ziemiańskie życie na Wołyniu i Podolu. W latach 1853-56 artysta przebywał w Warszawie, następnie wyjechał do Paryża gdzie pobierał nauki w H. Verneta, malował także w pracowni zorganizowanej przez Wojciecha Gersona. Nigdy jednak nie ukończył studiów artystycznych co nadaje jego twórczości nieco amatorski rys. W 1861 wrócił do kraju a rok później objął stanowisko kierownika artystycznego "Tygodnika Ilustrowanego".

W latach 1867-68 mieszkał w Monachium, wówczas pracował z Józefem Brandtem w pracowni austriackiego malarza scen batalistycznych Franza Adama. W 1870 osiadł na stałe w Krakowie i kontynuował działalność artystyczną, należał także do Akademii Umiejętności oraz uczestniczył czynnie w życiu kulturalnym miasta. Artysta specjalizował się w technice akwareli. Malował głównie sceny batalistyczne (Odsiecz Smoleńska, 1879) oraz historyczno-rodzajowe ("Wyjazd na polowanie", 1876). W okresie młodzieńczym tworzył wiele akwarel odznaczających się starannym rysunkiem, któremu podporządkowana była kolorystyka, co upodabniało jego prace do sztychów.

Dojrzała twórczość Juliusza Kossaka to przede wszystkim prace powstałe z inspiracji kulturą i literaturą sarmacką oraz historią Polski („Chłopicki pod Grochowem”). Artysta najczęściej osadzał akcję w scenerii XVII- wiecznego Podola, szczegółowo oddawał detale strojów szlachty, chłopów, wojskowych. Były to zarówno sceny batalistyczne z historii Polski, codzienność wsi jak jarmarki i wesela, a także szlachtę. Jego znajomość obyczajów XVII wiecznego ziemiaństwa objawia się także w ilustracjach do poematów Wincentego Pola i "Trylogii" Henryka Sienkiewicza.

Elementem charakterystycznym dla Juliusza Kossaka są konie, zarówno zwykłe, wiejskie zwierzęta gospodarskie jak i rasowe, wojskowe zwierzęta. Artysta najczęściej przedstawiał je w ruchu, z wyraźnie zarysowanymi mięśniami, błyszczącą sierścią i rozwianą grzywą. Pieczołowicie oddawał także szczegóły anatomiczne pozwalające rozróżnić poszczególne rasy. Ze względu na mistrzostwo tych przedstawień jest stawiany w jednym rzędzie z innymi polskimi „malarzami koni”: Piotrem Michałowskim i Aleksandrem Orłowskim.

ARTYKUŁY NA TEMAT ARTYSTY

"Wszyscy trzej Kossakowie koncentrują się na wybranym temacie, nie dążąc do głębszej analizy przedstawionych wydarzeń i zjawisk stawiają sobie za cel przede wszystkim odtworzenie wybranych faktów historycznych o szczególnie intensywnym nacechowaniu emocjonalnym. Sceny batalistyczne, a najłatwiej to zaobserwować na przykładzie malarstwa Juliusza, zbudowane są według pewnego schematu: w środku grupa centralna, w skład której wchodzą najistotniejsze dla obrazu postaci, po obu jej stronach postacie drugorzędne, otaczające ją i zwrócone w jej kierunku, u dołu obrazu, pod grupą centralną, powalone drzewo, ranny człowiek, porzucony karabin lub inna część wyposażenia wojskowego (Bitwa pod Ostrołęką, Potyczka Krakusów, Bitwa pod Parkanami, Pieśń legionów - Kiliński). Groza walki i napięcie bitwy wyrażone jest jedynie układem postaci, bo twarze walczących zasłonięte są najczęściej czakiem czy hełmem lub odwrócone tyłem i stąd niewidoczne dla oczu odbiorcy (Bitwa pod Ostrołęką)."

Małgorzata Hendrykowska, "Kossakowie: legenda wobec wartości", "Sztuka" 3/4/77, s. 29.

"Najwybitniejszym z Kossaków był protoplasta artystycznej dynastii, znakomity akwarelista - Juliusz, którego twórczość stanowi swoistą kontynuację tradycji malarstwa rodzajowo-historycznego sięgającego początkami epoki Oświecenia i bujnie rozwijającego się poprzez dzieła Jana Piotra Norblina, Aleksandra Orłowskiego, Piotra Michałowskiego i Januarego Suchodolskiego.

Juliusz Kossak należy do tego pokolenia malarzy polskich, których twórczość w większej części przypada na drugą połowę XIX wieku. W latach czterdziestych tego stulecia, kiedy Kossak rozpoczynał artystyczną działalność, malarstwo polskie oscylowało między romantyzmem a akademizmem; w latach następujących po połowie wieku - gdy krystalizowała się jego twórczość - w malarstwie polskim przeplatały się różne kierunki; albo nawiązujące do przeszłości albo tworzące się pod wpływem nowych prądów ideologicznych i artystycznych. Od lat sześćdziesiątych przewagę zyskuje wizyjne malarstwo Jana Matejki, obrazujące doniosłe momenty narodowej historii. Obok tej wielkiej sztuki bocznym gościem płynął nurt realistycznego malarstwa rodzajowo-historycznego preferującego batalistykę. Juliusz Kossak był reprezentantem tego właśnie kierunku."

Janina Zielińska, Juliusz Wojciech Jerzy Kossakowie, Krajowa Agencja Wydawnicza, Warszawa, 1988, s. 9.

NIEDOSTĘPNE PRACE ARTYSTY