FORMIŚCI (Ekspresjoniści Polscy)

Ugrupowanie artystyczne Ekspresjoniści Polscy zostało założone przez Tytusa Czyżewskiego oraz Zbigniewa i Andrzeja Pronaszków w 1917 roku i jest uznawane za pierwszą polską formację awangardową.

Tytus Czyżewski

 

Tytus Czyżewski - jeden z założycieli ugrupowania Ekspresjoniści Polscy [Źródło: NAC]

 

Zbigniew Pronaszko

 

Zbigniew Pronaszko, fotografia z balu środowiska literackiego w Warszawie, 1927
[Źródło: POLONA]

 

Stworzenie grupy Tytus Czyżewski uzasadniał w sposób następujący: „Postanowiliśmy we trzech założyć towarzystwo skrajnych modernistów i przeciwstawić się tępocie i ogólnej śpiączce, jaka panowała wówczas w sztuce polskiej". Wstępne działania inicjujące powstanie grupy prowadzone były już w latach wcześniejszych, organizowano bowiem w Krakowie wystawy - Salony Niezależnych (1911, 1912, 1913), a w 1914 Zbigniew Pronaszko, opublikował w „Rydwanie” manifest zatytułowany Przed wielkim jutrem.

Członkami grupy byli artyści plastycy oraz poeci skupieni wokół wydawanego od 1919 roku awangardowego czasopisma „Formiści”. W tym samym czasie ugrupowanie zmieniło swoją nazwę z Ekspresjoniści Polscy na Formiści.

Leon Chwistek

 

Leon Chwistek - główny teoretyk ugrupowania [Źródło: NAC]

 

Głównym ideologiem grupy był Leon Chwistek, który opracowywał m.in. teorie pojęć czystej formy, napięć kierunkowych i strefizmu.
Grupa organizowała własne Wystawy Formistów w kilku miastach w Polsce: w Krakowie, Warszawie, Poznaniu i Łodzi. Prowadziła również współpracę z krakowskim oraz lwowskim Towarzystwem Przyjaciół Sztuk Pięknych, inicjowała liczne spotkania, wykłady i odczyty. Artykuły Formistów były publikowane nie tylko w ich autorskim czasopiśmie, ale również w "Wiankach" oraz "Maskach".
Działalność Formistów zakończyła się w 1922 roku. Powodem rozwiązania ugrupowania były pogłębiające się różnice poglądów jej członków.

Zrzeszeni artyści inspirowali się twórczością niemieckich ekspresjonistów, w której zachwycał ich przede wszystkim niezwykle wymowny, dramatyczny sposób obrazowania emocji. Czerpali również z obrazów kubistów i futurystów, ich głównym celem było stworzenie całkiem nowej jakości sztuki, nowoczesnego stylu narodowego.
Ekspresjoniści Polscy odrzucali sztukę konserwatywną, sprzeciwiali się realizmowi, koncepcji mimezis, dekoracyjności secesyjnej i tendencjom kapistycznym. Uważali, że otaczający człowieka świat powinien być jedynie źródłem inspiracji, nie wzorem do odtwórczego go naśladowania. Artysta, by być wartym tego miana, musi tworzyć nowe formy, wyrażać uczucia i emocje.
Po 1919 roku i zmianie nazwy spojrzenie Formistów na sztukę odrobinę się zmieniło. Ich głównym postulatem stał się „powrót do obrazu”, czyli przełożenie ciężaru wartości dzieła z jego treści na formę.
Jako ogólne cechy niejednorodnej przecież sztuki Formistów wymienić należy geometryzację i deformację form, rytmikę kompozycji oraz czerpanie ze wzorców sztuki ludowej.



Z Formistami identyfikowali się następujący artyści:


Leon CHWISTEK
Tytus CZYŻEWSKI
Jerzy FEDKOWICZ
Jan HRYNKOWSKI
Henryk GOTLIB
Jacek MIERZEJEWSKI
Tymon NIESIOŁOWSKI
Andrzej PRONASZKO
Zbigniew PRONASZKO
Zygmunt RADNICKI
Szymon RUTKOWSKI
Władysław SKOCZYLAS
Henryk STAŻEWSKI
Konrad WINKLER
Stanisław Ignacy WITKIEWICZ (WITKACY)
Romuald Kamil WITKOWSKI
Eugeniusz ZAK
August ZAMOYSKI




POSZUKUJEMY PRAC WYMIENIONYCH ARTYSTÓW

Dowiedz się więcej

 

 

 

Poszukujemy prac artysty

 

Zapisz się do newslettera - dowiesz się dodaniu nowych prac


Jeżeli chcą Państwo sprzedać prace tego artysty prosimy o kontakt

x
«
»