PRONASZKO Zbigniew

ZBIGNIEW PRONASZKO

Zbigniew Pronaszko
[Źródło: NAC]

Pronaszko Zbigniew urodził się w 1885 roku w Żychlinie, zmarł w 1958 roku w Krakowie. W 1905 roku rozpoczął studia na Szkole Sztuk Pięknych w Kijowie, następnie kształcił się w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie u Teodora Axentowicza i Jacka Malczewskiego.

Artysta należał do pomysłodawców Salonu Niezależnych, oraz był członkiem Towarzystwa Artystów Polskich "Sztuka". Zajmował się także działalnością pedagogiczną (od 1920 roku uczył w Prywatnej Szkole Malarstwa Ludwiki Mehofferowej, z kolei w 1924 roku objął stanowisko kierownika pracowni malarstwa monumentalnego na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu w Wilnie).

W 1933 roku Zbigniew Pronaszko zamieszkał na stałe w Krakowie. Po wojnie został profesorem na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, zaś w 1949 roku objął stanowisko rektora.

Zbigniew Pronaszko - twórczość

Początkowo na twórczość Zbigniewa Pronaszki silny wpływ wywierały inspiracje zaczerpnięte z malarstwa formistycznego. Artysta tworzył wówczas portrety, akty, martwe natury, które przedstawiał w zgeometryzowanej formie. W latach 20. twórczość Zbigniewa Pronaszki zbliżyła się do nacechowanego symbolicznie realizmu.

Z biegiem lat artysta zaczął czerpać duże inspiracje z nurtów ekspresjonistycznych. Po zakończeniu II wojnie światowej malarstwo artysty uległo dużemu przekształceniu, co uwidoczniło się w gamie barwnej i budowaniu kompozycji. Pod koniec życia artysta częściej podejmował tematy dotyczące starości oraz śmierci.

Artysta tworzył także scenografie teatralne.

Zbigniew Pronaszko - kolekcje, ekspozycje oraz nagrody

Obecnie dzieła sztuki Zbigniewa Pronaszki można znaleźć w kolekcjach muzealnych (Muzeum Narodowe w Krakowie, Muzeum Narodowe w Warszawie, Muzeum Sztuki w Łodzi) i prywatnych.

Artysta eksponował swoje prace razem z ugrupowaniami artystycznymi "Nowa Generacja", "Zwornik" oraz "Zero". Ponadto Zbigniew Pronaszko brał udział w wystawach organizowanych przez Towarzystwa Sztuk Pięknych we Lwowie i Krakowie.

Zbigniew Pronaszko został nagrodzony m.in. złotym medalem na Międzynarodowej Wystawie w Paryżu (1937), nagrodą Państwową II stopnia (1953) oraz I stopnia (1955).

TEKSTY NA TEMAT ARTYSTY

"Twórczość Pronaszki wyrasta ponad nurtujące sztukę polską różnorodne prądy i hasła, które się w niej pojawiły w ostatnich pięćdziesięciu latach. W okresie tym, tak znamiennym dla sztuki europejskiej dokonały się w polskiej plastyce liczne przemiany i przeobrażenia. Pronaszko, jeden z pierwszych inicjatorów dążeń, które doprowadziły do powstania tzw. formizmu, był nie tylko jego teoretykiem. Dziełami swymi wyprzedził czasowe ustalenie się tego tak ważnego dla nowoczesnej sztuki polskiej kierunku. Działalność Pronaszki w tym okresie była nie tylko wszechstronna, ale wniosła twórcze, nowatorskie elementy w każdą z tych dziedzin.

Rozpatrując rozwój artystyczny Zbigniewa Pronaszki i problemy, jakie się w nim pojawiają, poznajemy charakterystyczną właściwość jego organizacji twórczej. Artysta pracuje zazwyczaj szybko, nie zna trudności natury technicznej, a gdy w procesie twórczym dochodzi do ustalenia jakiegoś problemu formalnego, zajmuje się nim aż do jego całkowitego poznania i wyczerpania (...) Już w latach przedwojennych wyrobił sobie Pronaszko swój własny pogląd na nowoczesne problemy malarskie. Wtedy już także doszedł do mistrzostwa technik. Odtąd w malarstwie jego mogło już tylko nastąpić pogłębienie własnych elementów lub ich przewartościowanie Lecz świadomość osiągniętych wyników nie zdołała zadowolić niepokoju twórczego Pronaszki. W ostatnim okresie twórczości sprecyzował zagadnienia kolorystyczne w sposób doskonały, zwłaszcza jeśli chodzi o syntetyczność koloru, jego nasycenie oraz czystość. W zakresie niektórych zwłaszcza barw, jak róże, zieleń, czerwień, złotożółta i czerń ma artysta nieprzeciętne osiągnięcia."

- Helena Blumówna, "Zbigniew Pronaszko – problematyka jego malarstwa", "Przegląd Artystyczny", nr 4, 1954 rok, s. 11-17.

NIEDOSTĘPNE OBRAZY ZBIGNIEWA PRONASZKI