RYCHTER-JANOWSKA Bronisława BIO | |
Tytuł: | Zespół pamiątek po Bronisławie Rychter-Janowskiej |
Technika: | fotografie, publikacje katalogowe |
Wymiary: | według opisów obiektów w uwagach |
Uwagi: | Na zespół składa się 15 fotografii, każda opisana przez artystkę na odwrocie, w tym: - siedem zdjęć obrazów Bronisławy Rychter-Janowskiej; wymiary: 11,5 x 15 cm; 8,5 x 12,3 cm; 8,5 x 12 cm; 11,8 x 8,7 cm; 8,5 x 11,5 cm; 8,5 x 11 cm; 7,5 x 11,3 cm (stan zachowania: uszkodzenie prawego dolnego narożnika); - cztery zdjęcia z postacią Bronisławy Rychter-Janowskiej; wymiary: 6,8 x 11 cm; 6,5 x 11 cm; 8,5 x 6,5 cm; 8,4 x 6,2 cm; - dwa zdjęcia z podróży; wymiary: 16,5 x 12 cm (stan zachowania: uszkodzenia górnych narożników i przerwanie krawędzi l.d.); 6,7 x 11 cm; - dwa zdjęcia przyjaciół; wymiary: 14,2 x 9,2 cm; 8,7 x 6,5 cm Do zespołu należą również dwa katalogi: - Katalog wystawy Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie, styczeń 1909 [28 stron tekstu] - z adnotacjami Bronisławy Rychter Janowskiej oraz innymi, wykonanymi obcą ręką notatkami przy wykazie wystawianych przez nią prac (s. 15-17); - Katalog zbiorów Towarzystwa Zachęty Sztuk Pięknych w Warszawie, Warszawa 1924-1925 [96 stron tekstu oraz 16 kart ilustracji] - z adnotacją Bronisławy Rychter Janowskiej dot. Bolesława Łozowskiego na stronie 96. Stan zachowania: dwie luźne kartki. oraz trzy zapisane pocztówki (13,5 x 8,8 cm każda). |
BRONISŁAWA RYCHTER-JANOWSKA
Bronisława Rychter-Janowska
[Źródło: Narodowe Archiwum Cyfrowe]
Bronisława Rychter-Janowska urodziła się w 1868 roku w Krakowie, zmarła tamże w 1953 roku. Kształciła się na pensji sióstr klarysek w Starym Sączu a następnie kontynuowała edukację w Krakowie, gdzie otrzymała dyplom nauczycielki. Podczas drugiego, "krakowskiego" etapu edukacji Bronisława Rychter-Janowska uczęszczała równolegle na kurs rysunku i perspektywy malarskiej prowadzony przy Muzeum Adriana Baranowskiego.
Dalsze możliwości rozwoju artystycznego otworzył przed nią brat, Stanisław Janowski, malarz i ilustrator. Był nie tylko nauczycielem, ale także mecenasem swojej siostry. Dzięki jego pomocy finansowej początkująca artystka mogła porzucić posadę nauczycielki i poświęcić się doskonaleniu umiejętności malarskich. W 1896 roku przyjechała do Monachium, gdzie kształciła się w pracowni Ludwika Bollera. W tym samym roku po raz pierwszy zaprezentowała swoje prace na wystawie w krakowskiej siedzibie Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych.
Od 1899 roku, dzięki stypendium artystycznemu ufundowanemu przez Polskie Muzeum w Rapperswilu, kontynuowała edukację w monachijskich pracowniach Antona Ažbégo i Simona Hollósyego. Tam poznała polskiego malarza Tadeusza Rychtera, z którym wzięła ślub w 1900 roku (małżeństwo rozpadło się w 1919 roku). Para wspólnie odwiedziła Szwajcarię, Włochy, Hiszpanię i Francję. Dla Bronisławy Rychter-Janowskiej podróże te wiązały się także z doskonaleniem warsztatu malarskiego: od 1904 roku studiowała na Akademii Florenckiej oraz w Rzymie.
Około 1903 roku Bronisława Rychter-Janowska związała się ze środowiskiem artystycznym skupionym wokół Stanisława Wyspiańskiego. Zaprojektowała kostiumy do jego dramatu Bolesław Śmiały. Wykonywała także lalki dla kabaretu "Zielony Balonik". W 1906 roku artystka osiadła w Starym Sączu i otworzyła tam prywatną szkołę malarstwa. Zajęcia z rysowania aktu spotkały się jednak ze sprzeciwem kapelana oraz Rady Miasta, czego skutkiem było zamknięcie placówki. Przed pierwszą wojną światową malarka odbyła jeszcze jedną podróż na Południe Europy i do Azji Mniejszej. Wyprawa zaowocowała licznymi obrazami – pejzażami i widokami architektury z egzotycznych miejsc. W 1914 roku powróciła do kraju i zajęła się działalnością patriotyczną: związała się z Naczelnym Komitetem Narodowym oraz Czerwonym Krzyżem. W tym okresie nadal pozostawała czynna jako artystka. Malowała przede wszystkim portrety osób ze swojego otoczenia, pracowników organizacji patriotycznych i charytatywnych oraz innych osób publicznych.
W 1917 roku Bronisława Rychter-Janowska osiadła w Krakowie, gdzie wiele malowała i wystawiała. W 1939 roku została odznaczona Złotym Krzyżem Zasługi. Okres II wojny światowej wiązał się w życiu artystki z dużymi problemami finansowymi. Bronisława Rychter-Janowska zmarła w zapomnieniu na początku lat 50.
Malarstwo Bronisławy Rychter-Janowskiej
W twórczości Bronisławy Rychter-Janowskiej dominują pejzaże oraz portrety malowane w technice olejnej na tekturze. Często podejmowała również temat architektury polskich dworków oraz ich wnętrz. Charakterystyczne są dla niej małe formaty prac. Artystka w swoich pracach kładła nacisk na zrównoważoną kompozycję oraz szczegółowość przedstawień. Wiele z jej dzieł było reprodukowanych w formie kart pocztowych.
Prace autorstwa Bronisławy Rychter-Janowskiej charakteryzuje wrażliwość na kolor, dbałość o detal oraz przemyślana kompozycja.
Mniej znaną dziedziną twórczości Bronisławy Rychter-Janowskiej jest tkanina artystyczna, którą malarka zainteresowała się jeszcze w trakcie studiów artystycznych. Początkowo przenosiła na tkaniny pejzaże swojego męża, z czasem zaczęła wykonywać także własne kompozycje krajobrazowe lub inspirowane sztuką ludową. Poza wyżej wspomnianą działalnością artystka zajmowała się twórczością literacką.
Bronisława Rychter-Janowska - wystawy i kolekcje
Prace Bronisławy Rychter-Janowskiej były prezentowane na licznych wystawach w Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie (od 1901) i Lwowie (od 1906) oraz w warszawskim Towarzystwie Zachęty Sztuk Pięknych. Obrazy artystki można było zobaczyć na wystawach, m.in. w Nowym Sączu, Żywcu, Pradze i Monachium.
Obrazy autorstwa Bronisławy Rychter-Janowskiej obecnie znajdują się w licznych kolekcjach muzealnych, m.in. w Muzeum Okręgowym w Nowym Sączu, Muzeum Narodowym w Krakowie oraz Muzeum Narodowym w Warszawie.