MARIAN SZPAKOWSKI - NOTA BIOGRAFICZNA

Marian Szpakowski urodził się w 1926 roku w Zaleszczykach, zmarł w 1983 roku w Zielonej Górze. W latach 1948-1954 studiował na krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, w pracowni Zygmunta Radnickiego. Dyplom obronił w 1954 roku u Hanny Rudzkiej-Cybisowej. Następnie ukończył studium uzupełniające z grafiki u Andrzeja Jurkiewicza. Został stypendystą Ministerstwa Kultury i Sztuki. Artysta był związany ze środowiskiem zielonogórskim.

Malarz należał do Związku Polskich Artystów Plastyków, w 1959 roku został wiceprezesem, a w 1961 roku prezesem zielonogórskiego okręgu Związku. Przez cztery kadencje był również członkiem Zarządu Głównego ZPAP. Artysta był założycielem Grupy „Krąg”, która zrzeszała twórców z Krakowa, Wrocławia, Zielonej Góry i emigrantów z Londynu.
Marian Szpakowski był inicjatorem Ogólnopolskiej Wystawy Plastyki oraz Sympozjum Złotego Grona (biennale sztuki współczesnej) w Zielonej Górze (po raz pierwszy w 1963 roku). Malarz zorganizował również promującą poszukiwania twórcze artystów polskich i zagranicznych „Galerię 70” w Zielonej Górze.
W 1973 roku Marian Szpakowski objął funkcję plastyka miejskiego oraz kierownika Wydziały Kultury Urzędu Miasta w Zielonej Górze.
W 1982 roku przyjął stanowisko dyrektora reaktywowanego Biura Wystaw Artystycznych w Zielonej Górze.

Marian Szpakowski zajmował się przede wszystkim grafiką i malarstwem, ale tworzył również kolaże, rzeźby, scenografie i instalacje artystyczne.
W początkowym okresie twórczości wykonywał przede wszystkim rysunki ołówkiem i piórkiem. W malarstwie podejmował wówczas tematykę portretu i pejzażu, ujmowanego w sposób syntetyczny. Tworzył również monotypie i linoryty.
W 1957 roku pojechał do Wielkiej Brytanii, aby odwiedzić swojego ojca. Poznał tam Piotra Potworowskiego i Henry’ego Moora, nawiązał też kontakt z emigracyjnym środowiskiem artystycznym w Londynie.
Na ukształtowanie się stylu Mariana Szpakowskiego ogromny wpływ miała sztuka zachodnioeuropejska, dzięki której twórczość artysty wyewoluowała od koloryzmu przez abstrakcję do konstruktywizmu. Poszukiwania twórcze artysty wiązały się też z awangardą w sztuce polskiej lat. 60. Marian Szpakowski interesował się przede wszystkim abstrakcją geometryczną, która występuje w sztuce malarza przez cały okres jego twórczości. Artysta z czasem wykorzystywał coraz bardziej ograniczoną gamę barwną, dochodząc w końcu do monochromatyzmu, był powściągliwy w kształtowaniu formy swoich dzieł. Stosował najczęściej jednolite tła, na których sytuował figury geometryczne, linie lub „kryształowe” ostrosłupy, które od lat 60. stały się elementem rozpoznawczym artysty. Konstruktywistyczne malarstwo Mariana Szpakowskiego, z pozoru spokojne, pulsuje niejednostajnym rytmem, który tworzą krzyżujące się w dynamiczny sposób płaszczyzny.
W twórczości malarza, pomimo wspomnianego już przywiązania do abstrakcji geometrycznej, można wyróżnić pewne etapy fascynacji artysty różną stylistyką, np. informelem czy malarstwem materii. Marian Szpakowski często eksperymentował, zwłaszcza w latach 70., stosując kompozycje reliefowe, z wykorzystaniem np. gipsu, drewna, plexi.
Co ciekawe, artysta zaprojektował fryz reliefowy na fasadę budynku Biura Wystaw Artystycznych w Zielonej Górze.

Marian Szpakowski eksponował swoje prace na wielu wystawach indywidualnych w kraju i za granicą, np. na, m.in. na wystawie w salonie PZAP w Zielonej Górze (1958), wystawie w Galerii Krzywe Koło (Warszawa, 1963), wystawie w Londynie (1964) oraz zbiorowych, m.in. na Ogólnopolskiej Wystawie Młodej Plastyki w Arsenale (Warszawa, 1995), Ogólnopolskiej Wystawie Grafiki (Zakopane, 1962), II Biennale Grafiki w Krakowie (1962), Wystawie Grafiki Polskiej (Sztokholm, 1963).
Artysta był niejednokrotnie nagradzany, otrzymał m.in. wyróżnienie na Festiwalu Polskiego Malarstwa Współczesnego (Szczecin, 1962), nagroda Złote Grono (Zielona Góra, 1963), nagroda na III Biennale Grafiki w Krakowie (1964), Nagroda Ministerstwa Kultury i Sztuki za upowszechnianie plastyki (1968). Marian Szpakowski został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (1972).
W 1983 roku Marian Szpakowski uczestniczył w ogólnopolskim spotkaniu Twórców Operujących Językiem Geometrii w Białowieży.

Prace artysty znajdują się w wielu kolekcjach muzealnych, m.in. w Muzeum Narodowym w Warszawie, Krakowie, Gdańsku, Szczecinie, Wrocławiu, w Muzeum Ziemi Lubuskiej w Zielonej Górze i tamtejszym BWA.