Jan Pamuła - malarstwo

Zachęcamy do zapoznania się z pracami Jana Pamuły w ofercie naszej Galerii.

JAN PAMUŁA urodził się w 1944 roku w Spytkowie. Studiował w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych malarstwo i grafikę. W 1968 roku obronił dyplom w pracowni malarstwa Hanny Rudzkiej-Cybisowej. W 1967 roku studiował w École nationale supérieure des beaux-arts w Paryżu.

W 1980 roku był stypendystą Rządu Francuskiego, natomiast w 1982 roku był stypendystą Fundacji Kościuszkowskiej w Nowym Yorku. Artysta od 1969 roku jest członkiem ZPAP. W latach 2002-2008 pełnił funkcje Rektora ASP w Krakowie.

Jan Pamuła

JAN PAMUŁA urodził się w 1944 roku w Spytkowie. Studiował w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych malarstwo i grafikę. W 1968 roku obronił dyplom w pracowni malarstwa Hanny Rudzkiej-Cybisowej. W 1967 roku studiował w École nationale supérieure des beaux-arts w Paryżu.

W 1980 roku był stypendystą Rządu Francuskiego, natomiast w 1982 roku był stypendystą Fundacji Kościuszkowskiej w Nowym Yorku. Artysta od 1969 roku jest członkiem ZPAP. W latach 2002-2008 pełnił funkcje Rektora ASP w Krakowie.

Logika formy jest pięknem, esencją i siłą. Strukturą powierzchni, zewnętrzność, to tylko przejawy. Sens jest ukryty pod powierzchnią. Przesunięcia sił pod powierzchnią powodują trzęsienie ziemi. Wszelkie nagromadzenie elementów na powierzchni znika wtedy, przestaje mieć jakiekolwiek znaczenie, ginie: słabe, nijakie, bezforemne. Maksymalne napięcie wizualnych sił zawarte jest w prawach logicznych, sięgających działań na poziomie mentalnym, tych które dokonują się w głębi naszego systemu percepcyjnego. Prawo fizyczne komunikuje tak samo jak każdy inny język, przeniesione na grunt sztuki to prawo optyki bądź geometrii. Prawo fizyczne jest zawsze obecne, język fizykalny jest ważnym czynnikiem budującym nową strukturę języka sztuki. Istnieją systemy językowe bardziej złożone, jednak ich użycie nie bardzo się przydaje, są to bowiem w dużym stopniu języki prywatne. To, co żywe, odkrywcze, mające siłę działania i oddziaływania, siłę budowania w sensie uniwersalnym, jest podstawą, na której wyrastają prawdziwe wartości. Połączenie logiki formy i wizualnej fizyczności, stanowi podstawę sztuki konkretnej, a zarazem jest najlepszym wyrazem uniwersalności i piękna tej sztuki.”

Jan Pamuła, Logika i fizyka, Tekst w katalogu: "Jan Pamuła. Grafika" (16.01-19.02.2014), Galeria Oko dla sztuki.

Artykuły na temat artysty:

Maria Zientara - Metarzeczowość Jana Pamuły

„Pierwsze prace Jana Pamuły, malowane jeszcze na studiach i wkrótce po ich ukończeniu, były przedstawiające i metaforyczne. Zwrot w twórczości artysty nastąpił po 1970 roku i był równoznaczny z odejściem od realizmu i aluzyjności w kierunku sztuki nieprzedstawiającej. Na zmianę tę wpłynęła w znacznym stopniu lektura pism filozoficznych, m.in. Emanuela Swedenborga i Sörena Kierkergaarda, która umocniła w artyście dążenie do stworzenia własnego systemu porządkującego rzeczywistość według swoistego subiektywnego uniwersalizmu, logicznej intuicji. Powstał wówczas cykl litografii i wklęsłodruków „Systemy” i seria obrazów „Obiekty geometryczne”. I grafiki i obrazy były kompozycjami całkowicie abstrakcyjnymi, zbudowanymi z prostokątów, kwadratów, trójkątów i wycinków koła, pokrytych płasko czystymi barwami. Stanowiły rezultat badań malarza nad formami elementarnymi i złożonymi z nich figurami geometrycznymi, oraz nad zjawiskiem modyfikacji kształtów i przestrzeni pod wpływem kolorów. Artysta, jak minimaliści, dążył do tego, obraz był doświadczany wyłącznie jako struktura wizualna. Przypadkowe skojarzenia jakie mógł mieć widz, dopatrując się w kompozycjach na przykład analogii do detali architektonicznych, wypływały z percepcyjnych przyzwyczajeń oglądających a nie z intencji twórcy.

W latach osiemdziesiątych sztuka Jana Pamuły przeszła następną, znaczącą transformacje. Należy ją potraktować jako zmianę jakościową, spowodowaną wyciągnięciem finalnych wniosków z doświadczeń opartych na intuicji logicznej. Artysta wykreował wówczas własny system oparty w równym stopniu na logice co intuicyjnym wyborze i emocji. Jako środek realizacji idei wykorzystał komputer, stając się jednym z pierwszych polskich artystów, o ile nie pierwszym, który uczynił z komputera narzędzie pracy, szkicownik. Tym razem proces twórczy wyglądał następująco - malarz, posługując się programem opracowanym wspólnie z Philipem Kellerem, dzielił losowo powierzchnie obrazu na cztery części według zasady, by żaden z elementów nie powtórzył się, ani w kompozycji, ani w serii. Wybór koloru, stosowanego także najczęściej według zasady czwórkowej, należał do artysty i wynikał z jego decyzji, nastroju lub mimowolnego skojarzenia. Należy dodać, że podstawowe czynniki kompozycji jak kolor, linia, zestaw form, stosunki liczbowe odnoszące się do wymiarów, ilości czy rozmieszczenia elementów, za każdym razem inne, same w sobie nie miały być nośnikami symbolicznych czy metaforycznych znaczeń. Jeśli wywoływały pojęciowe skojarzenia to działo się tak raczej z racji pewnych intuicji przekazywanych mimo woli przez artystę. Realizowanie tak pomyślanych obrazów dokonywało się, i dokonuje, tradycyjnie i jest dziełem rąk artysty.”

Maria Zientara, Metarzeczowość Jana Pamuły, tekst z katalogu "Jan Pamuła - z pracowni naszych artystów, Sztuka krakowska lat dziewięćdziesiątych, Muzeum Historyczne Miasta Krakowa, Wieża Ratuszowa, Wrzesień 2000, Kraków.

Jan Pamuła, Seria komputerowa I 2011/9

Krystyna Czerni, J. Pamuła: Seria komputerowa I nr 1/89 - 1989

Precyzyjna, elektronicznie wyliczona wizja Pamuły ma w sobie iskrę szaleństwa, próbuje zilustrować mechanizm funkcjonowania rzeczywistości: zasadę łączenia jedności z niepowtarzalnością. Formuła ta staje się ilustracją ukrytego szyfru świata: podobną zasadą rytmu i cykliczności rządzi się czas, przestrzeń, muzyka, wiele procesów naturalnych, gdzie coś pomnaża się przez podział, rodzący nową jakość. Dzielenie nie jest tutaj destrukcją, ale konstrukcją, budowaniem. Paradoksalnie - przy całym rygorze kompozycji, światy stwarzane przez malarza są zaskakująco rozmaite. Zmienność skali, dyspersji (rozpiętości między najmniejszym i największym elementem), dobór kolorów (odmienny każdorazowo zestaw 4 barw) - daje niewyczerpalną ilość możliwości. Zamiast wrażenia ascezy czy apodyktycznej dyscypliny, uderza dynamika barwnych form, ich „rozgadanie”, Rytmiczna segmentacja prostokątów raz promieniuje harmonią, zmuszając do koncentracji, innym razem budzi niepokój; migotliwa wibracja jest źródłem energii, rozdrobnienie form czasem cieszy i śmieszy, czasem obsesyjnie przykuwa uwagę.”

Krystyna Czerni, J. Pamuła: Seria komputerowa I nr 1/89 - 1989, "Wielcy malarze ich życie, inspiracje i dzieło" (Henryk Stażewski i abstrakcja geometryczna), redaktor naczelny: Ewa Dołowska, nr 124, s. 27.

WYBRANE WYSTAWY

2016 - Jan Pamuła/Horst Kuhnert, „Analog-Digital”, Galeria Haus der Modernen Kunst, Staufen;
2014 - Jan Pamuła, „Obiekty Geometryczne /Grafika Komputerowa/Animacja”;
2014 - Instytut Polski, Bratysława;
2013 - Jan Pamuła, „Grafika”, Galeria „Bez Profilu”, Centrum Konferencyjne Uniwersytetu Śląskiego w Cieszynie;
2011 - Jan Pamuła/Gerhard Birkhofer, „Kalkül und Zufall”, Galeria Haus der Modernen Kunst, Staufen;
2007 - Jan Pamuła, „Grafika”, Galeria „Pod podłogą”, Lublin;
2007 - Jan Pamuła, „Malarstwo/Obiekty”, Galeria Esta, Gliwice;
2005 - "Dialog kolorów", Wystawa malarstwa (z Christine M. Pillot), Rostworowski Gallery;
2005 - Instytut Polski, Bratysława, Wystawa Grafiki;
2005 - Instytut Polski, Praga, Wystawa Grafiki;
2005 - Tczewskie Triennale Grafiki (indywidulna wystawa towarzysząca), Tczew;
2004 - Bałtycka Galeria Sztuki Współczesnej, Galeria Kameralna;
2004 - Galeria "Oko dla Sztuki", KSW, Kraków;
2004 - Galeria ZPAP, Sukiennice, Kraków;
2003 - Galeria Prezydencka, Pałac Branickich, Warszawa;
2002 - Mała Galeria, Nowy Sącz;
2002 - Akademicka Galeria Sztuki, Akademia Świętokrzyska, Kielce;
2001 - Starmach Gallery, Kraków;
2000 - Muzeum Historyczne Miasta Krakowa, Wieża Ratuszowa;
2000 - Galeria Stara, BWA Lublin;
2000 - Galeria 261, Akademia Sztuk Pięknych, Łódź;
1999 - Galeria Esta, Gliwice;
1998 - Uekallie - Kan Gallery, Tokyo;
1997 - Starmach Gallery, Kraków;
1996 - Pokaz towarzyszący Międzynarodowej Konferencji PAN "Grafika Komputerowa i Przetwarzanie Obrazów", Machocice;
1994 - Galeria Aspekty, Warszawa;
1994 - Rotunda Gallery, Fundacja Kościuszkowska, Nowy Jork;
1994 - Windows Gallery, NYIT, Nowy Jork;
1993 - Centrum Kultury, Kamienica Lamellich, Kraków;
1992 - Atrium Gallery, UCONN, Storrs, Conn;
1990 - Galeria Podbrzezie, Kraków;
1988 - Galeria Uniwersytetu Śląskiego, Cieszyn;
1987 - Foyer Galerie, Darmstadt;
1987 - "Galeria Sztuki Aktualnej", M. A. Potocka, Kraków;
1986/87 - "Galeria 72", Chełm; 1984 - Black Gallery, Kraków;
1982 - Fundacja Kościuszkowska, Nowy Jork;
1982 - Maria Hagadus Studio Gallery, Bedford Hills;
1981 - Galeria Krzysztofory, Kraków;
1980 - Instytut Polski, Paryż;
1980 - Galeria Desa, Kraków;
1980 - Galeria BWA, Opole;
1979 - Galeria "OUT", Gdańsk;
1979 - Project Studio One, Nowy Jork;
1978 - Galeria Artystów Węgierskich, Pecs;
1977 - Galeria BWA, Łódź;
1973 - Galeria Arkady, Kraków;
1971 - Instytut Kultury Polskiej, Londyn;
1971 - Zaydler Gallery, Londyn;
1968 - Galeria La Scala, Rzym.

powrót do listy aktualności