Leon Wyczółkowski, Anemony (1909)

 

W dorobku artystycznym Leona Wyczółkowskiego odnaleźć można wiele dekoracyjnych martwych natur, w których rolę głównego bohatera odgrywają bukiety kwiatów, najczęściej komponowane z róż, chryzantem lub właśnie anemonów. Większość tego typu obrazów powstała w latach 1903-1911, kiedy to w twórczości malarza – zgodnie zresztą z dosyć powszechnie panującym trendem - najsilniej dochodziły do głosu wpływy sztuki dalekowschodniej.


Leon Wyczółkowski, Anemony




Leon Wyczółkowski (1852-1936)
"Anemony" (1909)

Technika: pastel, papier
Wymiary: 73 x 62 cm
Wymiary z oprawą: 93 x 83 cm
Sygnowany i datowany p.d.: "LWyczół | 909"

 

 

 

STAN ZACHOWANIA: w podłożu malarskim w siedmiu miejscach widoczne są otwory po przebiciu gwoździami.

Jak już wspomniano, Leon Wyczółkowski w swojej twórczości wielokrotnie przedstawiał kwiaty. W martwych naturach wykorzystywał przeróżne techniki – od olejnej, przez pastel, aż po dzieła graficzne, zwykle litografie.
Dużo obrazów i grafik o podobnym do prezentowanych "Anemonów" charakterze znajduje się w licznych kolekcjach prywatnych i muzealnych, m.in. w zbiorach Muzeów Narodowych w Krakowie, Warszawie i Poznaniu, Muzeum Śląskiego w Katowicach czy Muzeum Okręgowego im. L. Wyczółkowskiego w Bydgoszczy (por. niżej). W większości tych prac wyczuwalne są zaznaczone już inspiracje sztuką Japonii.

 

L. Wyczółkowski, Anemony - detal

L. Wyczółkowski, Anemony - detal

L. Wyczółkowski, Anemony - detal

 

Znajdujące się w ofercie Galerii Sztuki ATTIS "Anemony" pozostają jednak pod kilkoma względami wyjątkowe na tle prac o podobnej tematyce, chociaż cechują się one analogiczną dekoracyjnością i realizmem objawiającym się w pozornie niedbałym, naturalnym układzie kompozycji kwiatów.
Prezentowane "Anemony" namalowane zostały za pomocą linii i płaskiej plamy barwnej. Skupiony po jednej, w tym przypadku prawej stronie ciężar oszczędnej kompozycji jest wynikiem inspiracji drzeworytem japońskim. Delikatne, szaroperłowe tło kontrastujące z żywą kolorystyką kwiatów pozwoliło artyście oddać ich świeżość i piękno. Szklany, lekko zielonkawy wazon pojawia się również w innych pracach Leona Wyczółkowskiego z podobnego okresu, m.in. w obrazie olejnym "Kwiaty w wazonie" (1909) ze zbiorów Muzeum Okręgowego w Bydgoszczy.

 

L. Wyczółkowski, Anemony

L. Wyczółkowski, Anemony - detal

L. Wyczółkowski, Anemony - detal

 


W kwestii wspomnianej wyjątkowości w pierwszej kolejności warto zwrócić uwagę na poziom dopracowania ukazanego w "Anemonach" bukietu i wazonu, w którym został on ułożony. Artysta z zachwycającą precyzją, a jednocześnie z imponującą lekkością wyrysował każdy kwiat, szczelnie pokrywając kolorem kolejne elementy bukietu, traktując przy tym z odpowiednią delikatnością anemony usytuowane nieco dalej od widza. Dzięki takiemu opracowaniu Leon Wyczółkowski oddał zarówno ich trójwymiarowość, jak i światłocieniowe oraz barwne niuanse rozłożone na poszczególnych płatkach kwiatów i szklanej powierzchni wazonu.

Leon Wyczółkowski w pracowni

 

Leon Wyczółkowski przy pracy, 1932
[Źródło: NAC]

 

"Anemony", w przeciwieństwie do znaczącej większości martwych natur Leona Wyczółkowskiego powstałych w pierwszych dwóch dekadach XX wieku, zostały namalowane na jasnym, a przy tym neutralnym tle – wystarczy przyjrzeć się kilku reprodukowanym poniżej obrazom, by dostrzec oczywistą różnicę. W miejsce ciemnych, brązowo-granatowych lub szarawych teł, w których rozpoznać można pofałdowane draperie, okna czy parawany, pojawia się tutaj niemalże jednolite, jasnobeżowe tło. W partii tej artysta z wyczuciem wykorzystał charakter podłoża, jakie stanowi posiadający ciekawą fakturę papier tapetowy. Leon Wyczółkowski urozmaicił tło jedynie delikatnymi pociągnięciami jasnych odcieni pasteli: szarości, fioletów, żółci i beżu, a także ukazał na nim cień rzucany przez kwiaty.
Kolejną cechą, o jakiej warto wspomnieć, jest, co prawda już nie tak wyjątkowa i niespotykana w martwych naturach Leona Wyczółkowskiego, ale wciąż interesująca pod względem artystycznym oszczędność kompozycyjna, która w połączeniu z wyżej wymienionymi cechami czyni z "Anemonów" dzieło znakomite nie tylko w kontekście młodopolskich, pełnych fascynacji Dalekim Wschodem czasów, w których powstało, ale także w kategorii martwych natur w historii sztuki polskiej w ogóle.

Podsumowując: "Anemony" Leona Wyczółkowskiego to dzieło niezwykle interesujące. Zespolone w jedną całość echa secesji i sztuki japońskiej, a przy tym eksperymentalne wykorzystanie papieru tapetowego jako podłoża, nadały pracy ciekawy wyraz formalny oraz znakomite walory estetyczne.

 

Na odwrocie pracy znajduje się opinia dra Kazimierza Buczkowskiego oraz prof. Feliksa Kopery z 1944 roku.

 

L. Wyczółkowski, Anemony - odwrocie

L. Wyczółkowski, Anemony - odwrocie

L. Wyczółkowski, Anemony - odwrocie

 

 

Fotografia z wystawy pośmiertnej Leona Wyczółkowskiego zorganizowanej w 1937 roku w gmachu Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie
[źródło: NAC]

L. Wyczółkowski, wystawa pośmiertna w TPSP w Krakowie

 

Martwe natury z kwiatami Leona Wyczółkowskiego w zbiorach muzealnych - wybrane przykłady:

 

 

L. Wyczółkowski, Kwiaty w wazonie, 1903, Muzeum Narodowe w Warszawie


Leon Wyczółkowski, "Kwiaty w wazonie" (1903), olej, płótno, Muzeum Narodowe w Warszawie
Źródło: Cyfrowe zbiory MNW

L. Wyczółkowski, Białe róże, 1908, Muzeum Śląskie w Katowicach


Leon Wyczółkowski, "Białe róże" (1908), olej, płótno, Muzeum Śląskie w Katowicach
Źródło: muzeumslaskie.pl

L. Wyczółkowski, Kaczeńce, 1909, Muzeum Narodowe w Krakowie


Leon Wyczółkowski, "Kaczeńce" (1909), olej, płótno, Muzeum Narodowe w Krakowie
Źródło: Zbiory cyfrowe MNK

L. Wyczółkowski, Żółte chryzantemy w chińskim wazonie, 1909, Muzeum Narodowe w Warszawie


Leon Wyczółkowski, "Żółte chryzantemy w "chińskim" wazonie" (1909), pastel, papier, Muzeum Narodowe w Warszawie
Źródło: Cyfrowe zbiory MNW

 

 

L. Wyczółkowski, Białe storczyki i begonia, 1910, Muzeum Narodowe w Warszawie


Leon Wyczółkowski, "Białe storczyki i begonia" (1910), akwarela, tusz, pastel, papier, Muzeum Narodowe w Warszawie
Źródło: Cyfrowe zbiory MNW

L. Wyczółkowski, Maki w wazonie, 1913, Muzeum Narodowe w Krakowie


Leon Wyczółkowski, "Maki w wazonie" (1913), pastel, tektura, Muzeum Narodowe w Krakowie
Źródło: Zbiory cyfrowe MNK

L. Wyczółkowski, Chryzantemy, 1916, Muzeum Narodowe w Warszawie


Leon Wyczółkowski, "Chryzantemy" (1916), pastel, papier, Muzeum Narodowe w Warszawie
Źródło: Cyfrowe zbiory MNW

L. Wyczółkowski, Anemony w wazonie, po 1924, Muzeum Narodowe w Warszawie


Leon Wyczółkowski, "Anemony w wazonie" (po 1924), litografia, papier, Muzeum Narodowe w Warszawie
Źródło: Cyfrowe zbiory MNW

 

 

 

Leon Wyczółkowski

 

Leon Wyczółkowski [fot. NAC]

 

 

POWRÓT DO PEŁNEJ OFERTY GALERYJNEJ

 

 

x
«
»