FRYCZ Karol

KAROL FRYCZ - NOTA BIOGRAFICZNA

Karol Frycz
[Źródło: NAC]

Karol Frycz urodził się w 1877 roku w Cieszkowie k. Kielc, zmarł w 1963 roku w Krakowie. Najpierw ukończył studia architektoniczne na politechnice w Monachium, naukę kontynuował później na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie u Józefa Mehoffera, Stanisława Wyspiańskiego i Leona Wyczółkowskiego, kończąc studia ze złotym medalem w 1902 roku. Równolegle studiował też historię sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim. Wiedzę uzupełniał jeszcze w Szkole Rzemiosła Artystycznego w Wiedniu, w Académie Julian w Paryżu i w szkole Williama Morrisa w Londynie. Uczył się również malarstwa freskowego we Włoszech. W 1905 roku ostatecznie powrócił do Krakowa, ale przez całe życie chętnie podróżował. Odwiedził np. Afrykę, Chiny czy Japonię.
Artysta zajmował się rysunkiem, grafiką, malarstwem sztalugowym i monumentalnym (głównie polichromią wnętrz kościelnych), projektowaniem wnętrz (np. dla słynnej kawiarni Jama Michalika w Krakowie) i mebli, a także konserwacją zabytków. Karol Frycz był wielką personą w dziedzinie scenografii, kostiumografii i teatru polskiego w ogóle, uznawany jest za twórcę nowej scenografii. Wprowadził on typ monumentalnych, trójwymiarowych dekoracji odpowiednich dla konwencji epoki, w której rozgrywa się akcja dramatu. Swoją przygodę ze scenografią rozpoczął w 1905 roku w krakowskim kabarecie Zielony Balonik. Był on też autorem aranżacji spektaklu Irydion Zygmunta Krasińskiego w reżyserii Arnolda Szyfmana w Teatrze Polskim w Warszawie, którego premiera w 1913 roku okazała się być wielkim sukcesem. W kolejnych latach artysta współpracował z wieloma teatrami w Polsce, zajmując się scenografią, a czasem nawet też reżyserowaniem kolejnych przedstawień.
Karol Frycz aktywnie działał w towarzystwie Polska Sztuka Stosowana. Od 1930 roku wykładał malarstwo teatralne i dekoracyjne, a od 1950 roku scenografię na stworzonej przez siebie, pierwszej tego typu w Polsce katedrze Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Wykształcił wielu wybitnych scenografów, np. Tadeusza Kantora, Jana Kosińskiego i Andrzeja Stopkę. W latach 1935-1939 oraz 1945-1960 pełnił też funkcję dyrektora Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie. W czasie II wojny światowej pracował w Muzeum Czapskich w Krakowie.

We wczesnej twórczości plastycznej Karola Frycza widoczne są wpływy jego nauczycieli z krakowskiej ASP. Artysta malował początkowo prace utrzymane w nurcie secesji. Wykonywał bardzo dekoracyjne, stylizowane kompozycje pejzażowe, portrety i motywy architektoniczne. Malarz najbardziej znany jest jednak z nieco późniejszych ekspresjonistycznych, wykonywanych zazwyczaj w technice litografii karykatur i plakatów oraz obrazów o zróżnicowanej tematyce. Karol Frycz kontynuował w nich czerpane ze sztuki Młodej Polski konwencje symbolistyczne.

Karol Frycz zawarł swoją wiedzę na temat scenografii i teatru w pisanych przez siebie artykułach. Zostały one wydane po śmierci artysty w jednym tomie pt. O teatrze i sztuce (1967).

Artysta otrzymał kilka nagród za swoje osiągnięcia w dziedzinie scenografii i sztuki, m. in. Złoty Wawrzyn Akademicki Polskiej Akademii Literatury (1935), Nagrodę Państwową I stopnia za wybitne osiągnięcia w pracy scenograficznej (1952) czy Nagrodę Specjalną Ministra Kultury i Sztuki z okazji wystawy "Polskie dzieło plastyczne w 15-leciu PRL" (1963).